Χριστούγεννα στην Ισπανία σημαίνει γιορτή!
Τα Χριστούγεννα είναι – κατά πολλούς – η σημαντικότερη γιορτή στην Ευρώπη και η χώρα της Ιβηρικής, η Ισπανία, δεν αποτελεί εξαίρεση! Μπορεί τα φετινά Χριστούγεννα να είναι κάπως διαφορετικά, ωστόσο ας ταξιδέψουμε μαζί και ας εξερευνήσουμε 10 έθιμα των Ισπανών για την περίοδο των Χριστουγέννων:
Στην Ισπανία δεν περιμένουν τον Άγιο Βασίλη
Κι όμως, ούτε την Πρωτοχρονιά (όπως στη χώρα μας) ούτε τα Χριστούγεννα (όπως στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης) δεν έρχεται ο Άγιος Βασίλης. Ωστόσο, τα «Ισπανόπουλα» λαμβάνουν τα δώρα τους. Από ποιον όμως; Από τους Reyes Magos ή στα Ελληνικά, από τους τρεις μάγους, στις 6 Ιανουαρίου, ανήμερα των φώτων. Φυσικά, οι επιρροές από τις υπόλοιπες χώρες έχουν ευνοήσει τα παιδιά της Ισπανίας, καθώς υπάρχει η τάση να σήμερα να δίνονται δώρα τόσο στις 6 Ιανουαρίου όσο και στις 25 Δεκεμβρίου… Τυχερά παιδιά!
Επιπλέον, το εορταστικό κλίμα συμπληρώνει η παρέλαση των Reyes Magos, η οποία λαμβάνει χώρα σε κάθε χωριό και πόλη της Ισπανίας στις 5 Ιανουαρίου. Κατά τη διάρκεια της cabalgata (εναλλακτικά η ονομασία της παρέλασης) οι 3 μάγοι, παρελαύνουν σε μεγάλα, στολισμένα άρματα, μοιράζοντας γλυκά και… χαμόγελα !
Προσκαλώντας τους Μάγους
Τα παιδιά στην Algecira, μία πόλη στη Νότια Ισπανία, περιμένουν μεν πώς και πώς την 6η Ιανουαρίου, καθόλου υπομονετικά δε! Κάθε 5η Ιανουαρίου, τα παιδιά της πόλης δένουν δεκάδες κουτάκια από αναψυκτικά μεταξύ τους και τα σέρνουν στους δρόμους της πόλης, προκαλώντας έτσι δυνατούς ήχους Οι ήχοι αυτοί έχουν ως σκοπό να τρομάξουν έναν μυθικό γίγαντα ο οποίος προσπαθεί να καλύψει τον ουρανό με ένα παχύ σύννεφο καπνού, που εμποδίζει τους Τρεις Μάγους!
Σταφύλι και… καλή χρονιά!
Λίγο πριν το ρολόι σημάνει «Πρωτοχρονιά», σε κάθε πλατεία και νοικοκυριό στην Ισπανία οι άνθρωποι κρατούν στις χούφτες τους 12 σταφύλια . Γιατί; 3… 2… 1… αλλά αντί να φωνάξουν «Καλή Χρονιά!» και να φιληθούν σταυρωτά, πρέπει να προλάβουν να φάνε όλο το σταφύλι προτού οι καμπάνες σταματήσουν να ηχούν 12:00. Αν κάποιος δεν καταφέρει να τα φάει όλα μέσα στο διάστημα αυτό, λέγεται πως θα έχει κακή τύχη για όλο το χρόνο! Εμείς δεν θα το ρισκάραμε πάντως
Η φάτνη
Η φάτνη τελικά δεν αποτελεί μόνο Ελληνικό έθιμο. Η «portal de Belén» αποτελεί συνηθισμένη διακόσμηση για τα Χριστούγεννα στην Ισπανία, τόσο σε σπίτια όσο και σε μαγαζιά. Αποτελεί μια μικρογραφία της Βηθλεέμ κατά τη Γέννηση του Ιησού και συνήθως φέρει μινιατούρες με την Παναγία, τον Ιωσήφ και τον Χριστό, αλλά αρκετές φορές παρίστανται και οι Τρεις Μάγοι αλλά και σκηνικά της ερήμου. Σχετικά γνώριμο έθιμο, ¿no?
Πρωταπριλιά… το Δεκέμβριο!
Σε πολλές χώρες, όπως και στη δική μας, θέλουμε να έχουμε μια μέρα τον χρόνο κατά την οποία… μπορούμε να «πειράξουμε» τους φίλους και την οικογένειά μας. Αν και εμείς έχουμε συνηθίσει αυτή να είναι την 1η Απριλίου, οι Ισπανοί έχουν επιλέξει μια μέρα λίγο μετά τα Χριστούγεννα – συγκεκριμένα την 28η Οκτωβρίου. Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στους Αθώους Αγίους (Día de los Santos Inocentes), αλλά εκείνη την ημέρα… δεν πιστεύουμε όλους τους φίλους μας.
Το πρωτοχρονιάτικο λαχείο
Είναι ο μεγαλύτερος θεσμός λαχειοφόρου αγοράς στον κόσμο και πραγματοποιείται αδιάκοπα από το 1812 έως και σήμερα – ακόμα και κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου (1936-1939). Το «Χοντρό» (El Gordo), όπως το αποκαλούν οι Ισπανοί, ανακοινώνεται ετησίως στις 22 Δεκεμβρίου από παιδιά, με τρόπο τραγουδιστό και εορταστικό!
Η κούρσα… του Άγιου Βασίλη!
Ένα πιο σύγχρονο έθιμο από τα Ισπανικά Χριστούγεννα αποτελεί το ο αγώνας του Αγίου Βασίλη – La Carrera de Papa Noel. Κατά τη διάρκεια αυτού, χιλιάδες Μαδριλένοι ξεχύνονται στους δρόμους της Μαδρίτης με σκοπό τη στήριξη ενός κοινωνικού σκοπού, ντυμένοι με τη γνωστή, ερυθρόλευκη στολή. Εναλλακτικά, κάποιος μπορεί να επιλέξει να ντυθεί ξωτικό. Σε κάθε περίπτωση το αποτέλεσμα είναι φανταστικό!
Ο Άγιος Βασίλης… των Βάσκων
Στη χώρα των Βάσκων, στη Βόρεια Ισπανία – στην οποία βρίσκονται ξακουστές πόλεις όπως το Σαν Σεμπαστιάν, το Μπιλμπάο κ.ά. – υπάρχει μία διαφορετική εκδοχή του Αγίου Βασίλη. Ο λόγος για τον Olentzero, ένας αγρότης ο οποίος θυμίζει τον Ποπάι, έγινε δημοφιλέστερος ακόμα και από τους 3 Μάγους για πολλούς από τους γονείς κατά τη δεκαετία του 1970. Παρ’ όλα αυτά, σήμερα ο Olentzero συνεργάζεται με τους «ομολόγους» του από την υπόλοιπη Ισπανία και την Ευρώπη.
Λιχουδιές για τα Χριστούγεννα
Λίγο πολύ όλοι ξέρουμε ότι οι Ισπανοί είναι… επαγγελματίες στο φαγητό! Και φυσικά, οι λιχουδιές των Χριστουγέννων δεν αποτελούν εξαίρεση. Το κυρίως τραπέζι των εορτών λαμβάνει χώρα την παραμονή των Χριστουγέννων, στις 24 Δεκεμβρίου, κατά το οποίο σίγουρα στο τραπέζι θα βρίσκεται το Jamón Serrano (ζαμπόν της ερήμου – το παραδοσιακό της Ισπανίας), ενώ δεν αποκλείεται ωστόσο να βρει κανείς ψάρι και θαλασσινά – με μία προτίμηση στις γαρίδες. Για επιδόρπιο σερβίρονται συχνά το αμυγδαλωτό turrón, ενώ αναπόσπαστο κομμάτι αποτελεί το Roscón de Reyes: μια τούρτα γεμιστή με σαντιγύ, καραμελωμένα φρούτα από πάνω, ένα φασόλι (!) και ένα μικρό παιχνίδι κάπου κρυμμένο. Αν κάποιος βρει το παιχνίδι, τότε λαμβάνει το δικαίωμα να φοράει το στέμμα της βραδιάς. Αν βρει το φασόλι… πρέπει να «κεράσει» το roscón της επόμενης χρονιάς…
Η Καθολική Λειτουργία
Οι Τρεις Μάγοι ανήμερα των Φώτων, η Φάτνη, οι Αθώοι Άγιοι… όλα αυτά τα έθιμα τα Χριστούγεννα προέρχονται από το γεγονός ότι η Ισπανία είναι μια παραδοσιακά χώρα Χριστιανών Καθολικών. Συνηθίζεται ευρέως να πηγαίνουν στην εκκλησία την παραμονή των Χριστουγέννων, μετά το γενναιόδωρο, οικογενειακό τραπέζι και να παρευρίσκονται στην misa del gallo στις 12 τα μεσάνυχτα. Κατά τη Θεία Λειτουργία, οι Ισπανοί προσεύχονται και προσκυνούν τη Γέννηση του Ιησού Χριστού.
Φυσικά, ο καλύτερος τρόπος να μάθουμε τα έθιμα των Χριστουγέννων στην Ισπανία θα ήταν να τα ζήσουμε από κοντά. Φέτος, οι γιορτές μας θα είναι διαφορετικές, όμως τα όνειρα, οι ελπίδες μας και οι ευχές μας για το μέλλον μπορούν ακόμα να μας ταξιδεύουν. Οπότε… ¡Feliz navidad!
Επιμέλεια: Γιάννης Σφακιανάκης
